Mantelzorg geven aan partner of ouder verschilt enorm

Mantelzorgers die een partner verzorgen besteden meer uren aan huishoudelijke zorgtaken dan mantelzorgers die een ouder verzorgen. Ook ervaren zij een hogere totale belasting, meer geestelijke en fysieke gezondheidsproblemen en meer problemen met het combineren van de mantelzorg met andere dagelijkse activiteiten, in vergelijking met ouder-mantelzorgers. Dit blijkt uit onderzoek van epidemioloog Marloes Oldenkamp van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Meer informatie voor werkende mantelzorgers over verlofregelingen is belangrijk om de belasting en stress te verminderen, waardoor zij langer duurzaam inzetbaar blijven. Oldenkamp promoveert op 14 maart op haar onderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

10% voelt zich zwaar belast

In Nederland waren er in 2014 ongeveer 4,3 miljoen mensen van 18 jaar en ouder die in het voorafgaande jaar mantelzorg hadden gegeven; dit is 33% van de volwassen bevolking. Veel mantelzorgers hebben positieve ervaringen met het geven van mantelzorg, maar ongeveer 10% van de mantelzorgers voelt zich zwaar belast. In haar proefschrift ging Marloes Oldenkamp na of en hoe variatie in negatieve en positieve mantelzorgervaringen is te verklaren door kenmerken van de mantelzorger, de gezondheidssituatie van de zorgontvanger, de situatie waarin de mantelzorg gegeven wordt en de mogelijke weerslag die mantelzorg kan hebben op andere levensgebieden zoals betaald werk. Zij betrok via vragenlijsten de ervaringen van 965 mantelzorgers in haar onderzoek.

Verschillen partner-mantelzorger en ouder-mantelzorgers

Uit het onderzoek van Oldenkamp blijkt dat er verschillen zijn tussen partner-mantelzorgers en ouder-mantelzorgers. Zo verlenen partner-mantelzorgers gemiddeld meer uren huishoudelijke zorgtaken dan ouder-mantelzorgers. De ouders van ouder-mantelzorgers hebben gemiddeld een slechtere gezondheid dan de partners van partner-mantelzorgers. De partner-mantelzorgers ervaren een hogere totale belasting, meer geestelijke en fysieke gezondheidsproblemen en meer problemen met het combineren van de mantelzorg met andere dagelijkse activiteiten, in vergelijking met ouder-mantelzorgers.

Ook blijkt dat partner-mantelzorgers een hogere totale belasting ervaren als hun partner meer gezondheidsproblemen had, terwijl ouder-mantelzorgers met name een hogere totale belasting ervaren wanneer zij meer tijd staken in de mantelzorg. Volgens Oldenkamp betekent dit dat bij de ondersteuning van mantelzorgers meegenomen moet worden of het partner- of ouder- mantelzorgers zijn. Oldenkamp: ‘De huidige gezondheidssituatie van de zorgontvanger en de huidige tijdsinvestering in mantelzorg geven belangrijke voorspellingen van toekomstig ervaren belasting. Dit biedt aanknopingspunten in de preventie mantelzorgbelasting’.

Mantelzorg combineren met werk

Uit het onderzoekt van Oldenkamp blijkt verder dat de mantelzorg weerslag kan hebben op andere levensgebieden zoals betaald werk en kan resulteren in aanpassingen op het werk. Zij ging bij werkende ouder-mantelzorgers na welke aanpassingen zij op hun werk gebruikten. Het opnemen van vakantiedagen kwam het meeste voor (41%), gevolgd door individuele afspraken met de werkgever (30%), gebruik van verlofregelingen (13%), en het verminderen van het aantal uren werk (6%). Werkende ouder-mantelzorgers die veel uren werken, die meer gezondheidsproblemen hadden, of die vaker werk of bezigheden moesten onderbreken als gevolg van de mantelzorg, hadden vaker één of meer van deze strategieën toegepast. De helft van de mantelzorger had echter geen van de aanpassingen toegepast.

Stress en belasting mantelzorgers terugdringen

Volgens Oldenkamp ligt er een verantwoordelijkheid voor beleidsmakers en werkgevers om mantelzorgers te informeren over het bestaan en de beschikbaarheid van de verschillende verlofregelingen. Ook bepleit zij hierbij speciale aandacht voor lager opgeleide ouder-mantelzorgers, aangezien uit haar onderzoek blijkt dat zij het minst vaak gebruik maakten van deze verlofregelingen. Het gebruik maken van verlofregelingen kan wellicht de belasting en stress verminderen die voortvloeit uit problemen met het combineren van betaald werk en mantelzorg. Dit kan bijdragen aan de duurzame inzetbaarheid van werkende mantelzorgers. Tenslotte vindt Oldenkamp het van belang dat werkgevers een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid in overweging nemen.

Bron: RUG