Condoomgebruik onder jongeren sterk afgenomen

De Nederlandse jeugd is nog steeds gelukkig en blij met hun sociale relaties. Maar er zijn ook zorgelijke ontwikkelingen. Zo gebruiken ze minder vaak een condoom, ervaren ze steeds meer druk door schoolwerk en 15- en 16-jarigen drinken nog altijd veel.

Vandaag overhandigt Gonneke Stevens, jeugdonderzoeker bij de Universiteit Utrecht en projectleider van het HBSC-onderzoek (Health Behaviour in School-aged Children), het rapport over het welzijn en de gezondheid van Nederlandse jongeren (11-16 jaar) aan Paul Blokhuis, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het HBSC-onderzoek wordt sinds 2001 elke vier jaar uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit Utrecht, het Trimbos-instituut en het Sociaal en Cultureel Planbureau.

Condoomgebruik lager dan voorheen

De onderzoekers bestudeerden onder meer wanneer de Nederlandse jeugd start met seks. Tussen 2013 en 2017 is het percentage jongeren onder de 17 jaar dat ooit seks heeft gehad niet veranderd, dat ligt nu op ongeveer 10%. Ten opzichte van 2001 is dit wél een halvering. Het condoomgebruik onder seksueel actieve jongeren is sterk afgenomen, van ruim 80% in 2009 naar 55% in 2017.

Schooldruk neemt toe

Sinds 2001 is de druk die leerlingen door schoolwerk ervaren meer dan verdubbeld: ervoer in 2001 16% van de middelbare scholieren druk door schoolwerk, in 2017 geldt dit voor ruim 35%. Vooral tussen 2013 en 2017 is deze stijging aanzienlijk. Toch is er geen toename in psychische problemen in de laatste vier jaar. Mogelijk komt dat omdat jongeren nog positiever zijn geworden over hun relatie met hun ouders en zij minder gepest worden op school.

Alcohol en roken

In voorgaande jaren daalde het alcoholgebruik van de Nederlandse jongeren fors. Die dalende trend is ten einde. Tussen 2013 en 2017 is er nagenoeg geen verandering in het percentage jongeren dat drinkt: nog steeds heeft 40% van de 15-jarigen en 50% van de 16-jarigen in de laatste maand gedronken. En deze jongeren drinken veel. Ruim 70% van deze alcoholgebruikers drinkt op één gelegenheid minstens vijf glazen alcohol. Dit percentage is de laatste 16 jaar ongeveer hetzelfde gebleven. Jongeren zijn wel minder gaan roken tussen 2013 en 2017. In 2017 had 17% ooit gerookt, rookte 8% in de afgelopen maand en 2% rookte dagelijks.

Sociale media niet weg te denken

In het huidige rapport wordt voor het eerst uitgebreid aandacht besteed aan het gebruik van sociale media van Nederlandse jongeren. Dat sociale media niet meer weg te denken zijn uit het leven van jongeren, blijkt ook uit het rapport. Meer dan 30% van de leerlingen in het voortgezet onderwijs heeft gedurende de hele dag contact met anderen op sociale media. Bij 7% van deze leerlingen is sprake van problematisch socialemediagebruik. Zowel het veelvuldig als problematisch gebruik van sociale media komt vaker voor bij meisjes dan bij jongens.

Jongens vaker problematische gamers

Gamen is het domein van de jongens. Ongeveer 13% van de jongens gamet ten minste 24 uur per week, tegenover 2% van de meisjes. Jongens behoren daarnaast vaker tot de groep van de zogenaamde problematische gamers. Het gaat dan om 7% van de jongens en 1% van de meisjes in het voortgezet onderwijs.

Risicogroepen in de gaten houden

Vooral jongeren op het VMBO, jongeren met een migratieachtergrond, jongeren uit gezinnen met weinig welvaart en jongeren die niet opgroeien bij beide ouders, lopen risico’s. De prioriteit zou daarom moeten liggen bij de preventie van problemen bij deze groepen. Als voorbeeld geeft Stevens roken. Dagelijks roken komt op het VWO nauwelijks meer voor: 0,3% van deze leerlingen rookt dagelijks. In de VMBO- basis- en kaderberoepsleerweg is dat 6,5%. Ook wordt er op het VMBO vaker gepest en hebben jongeren minder tolerante opvattingen ten aanzien van minderheden.

Bron: HBSC Nederland