Extreem veel richtlijnen voor ziekenhuisbestuurders

Er zijn meer dan 2000 richtlijnen en eisen van toepassing op ziekenhuiszorg. Per maand komen er gemiddeld wel 15 externe eisen bij. Ziekenhuisbestuurders zien vaak door de bomen het bos niet meer, terwijl ze worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid voor de naleving van richtlijnen en andere kwaliteitseisen. Dit plaatst de bestuurder vaak voor een onmogelijke opgave, aldus Louise Blume van de Tilburg University in haar proefschrift, getiteld Tools or Rules? The utility and limitations of guidelines in Dutch hospitals.

Ziekenhuisbestuurders zijn verantwoordelijk voor de kwaliteit van zorg die geleverd moet worden in hun instelling. Wat goede zorg is, wordt onder andere beschreven in richtlijnen. Oorspronkelijk hadden deze richtlijnen tot doel om de kennis van professionals up-to-date te houden. Echter, steeds vaker worden ze ook gebruikt voor andere doelen, zoals toezicht en handhaving.

Behoefte aan infrastructuur

Het aantal richtlijnen dat van toepassing is op ziekenhuiszorg is groot en wijzigingen vinden in een snel tempo plaats. Ziekenhuisbestuurders worstelen daardoor met vragen als: welke richtlijnen, of onderdelen daarvan, moeten voorrang krijgen, wat wordt er van mij verwacht en waar kan ik door de toezichthouder op worden aangesproken?

Blume behandelt deze vragen vanuit het perspectief van de ziekenhuisbestuurders en concludeert dat er behoefte is aan een infrastructuur voor het bijhouden en prioriteren van externe eisen. Want er blijkt geen centrale plaats te zijn waar alle richtlijnen worden ontsloten, waar versiebeheer plaatsvindt en van waaruit systematische communicatie over wijzigingen wordt gedaan.

Onmogelijke opgave

Ziekenhuisbestuurders geven aan dat het onmogelijk is om aan al deze eisen te voldoen: 23 van de 39 bestuurders ervaren problemen bij de implementatie van richtlijnen en het toedelen van de verantwoordelijkheid daarvoor binnen het ziekenhuis. Deze ziekenhuizen ontwikkelen een meer defensieve stijl. Zij die wél positieve ervaringen rapporteren, schrijven dat onder meer toe aan een goede samenwerking tussen bestuur en medische staf.

Aanbeveling over richtlijnen

De nadruk moet liggen op verbetering en leren in ziekenhuizen, aldus Blume. Ze beveelt dan ook aan om toezicht en handhaving te focussen op een beperkt aantal geprioriteerde kwaliteitseisen, die ook écht nageleefd moeten worden. Daarnaast roept ze richtlijnmakers en andere belanghebbenden op tot een betere samenwerking in de hele keten van richtlijnontwikkeling, -gebruik en -handhaving.

Bron: Tilburg University.