Alledaagse dingen doen met behulp van technologie

Fysieke interactie tussen mens en machine is op zich niks bijzonders, we hebben er elke dag mee te maken. Als we het gaspedaal van onze auto induwen, bijvoorbeeld. Maar in de zorg zijn ontwikkelingen gaande die wel buitengewoon zijn, zowel voor de zorgverlener als de patiënt.

Een waarschuwing vooraf: een prototype is iets anders dan een gebruiksklaar product, spannende filmpjes op internet zijn vaak nog niet meer dan dat: spannende filmpjes. David Abbink, onderzoeker bij de afdeling BioMechanical Engineering van de TU Delft, vindt het belangrijk dat even nadrukkelijk te vermelden. Om geen valse hoop te wekken. “Als het nog geen commercieel product is, ga er dan maar vanuit dat het ook niet voor jou beschikbaar is.”

Bukken en tillen

Vaker last van rugpijn? Heeft dat misschien iets te maken met je werk? De TU-Delft ontwikkelt innovatieve producten die je mogelijk kunnen ondersteunen. Dankzij een slim mechanisch ontwerp zonder elektronica kan het de belasting van de onderrug tot wel veertig procent verminderen. Abbink: “Het is een heel elegante, lowtech-oplossing zonder sensoren en motoren. Je zult er geen superherofilms over zien, maar het werkt goed.”

Boterham smeren

Van Delft naar Leeds, Engeland. Daar is een ander innovatief bedrijf gevestigd, een bedrijf dat volgens eigen zeggen al meer dan negentig jaar ervaring heeft met maken van protheses. Eén zo’n prothese is de bebionic, een kunstmatige arm met robothand die, vertelt Abbink, aangestuurd wordt door spieren in de bovenarm. Dankzij de robothand – die gewoon op de markt verkrijgbaar is – kunnen mensen weer simpele dingen doen als een glas vastpakken, een boterham smeren of een computermuis bedienen. De hand ziet er erg robotachtig uit, maar geen nood: dankzij een huidkleurige, van siliconen gemaakte ‘handschoen’ krijgt de kunsthand een menselijk uiterlijk.

Lopen met een verlamming

Terug naar Nederland, naar de Universiteit Twente, om precies te zijn. Een exoskelet is een uitwendig skelet, zoals schelpdieren dat hebben. Mechatronica is het woord dat de werking van exoskeletten kan beschrijven, een combinatie van mechanica, elektronica en informatica. Abbink: “Exoskeletten zijn in ontwikkeling, we hebben het nog niet af. Maar het is wel een van de mogelijkheden waar we naar kijken, ook in de zorg. Zodat zorgverleners lichamelijk ontlast kunnen worden.”

Exoskelletten kunnen op meerdere manieren worden gebruikt. Zo is er ook een exoskelet dat bijvoorbeeld iemand met een dwarslaesie zou kunnen helpen. Het is een soort robotpak waar je met je niet-functionele onderlichaam in hangt en dat voor jou loopt. Maar hoe stuur je het aan? Hoe moet je het pak vertellen dat je wil gaan lopen, dat je grote of kleine stapjes wil zetten, naar links of rechts? Een van de mogelijkheden die in Twente wordt onderzocht, is aansturing via de hersenen. Door te denken: ik wil naar rechts, stuur je het exoskelet naar rechts. Dit type exoskelet is nog onhandig groot, inmiddels werken ze in Twente aan een systeem dat je kunt aantrekken als een broek. Abbink: “Dat klinkt heel futuristisch allemaal, maar het zijn wel ontwikkelingen voor de toekomst.”