Biosimilars: vervangers van traditionele medicatie?

Van verschillende biologische medicijnen lopen de komende jaren patenten af. Dat biedt perspectief voor biosimilars: medicijnen die lijken op het origineel. Toch gebeurt het nog maar mondjesmaat dat naar een biosimilar wordt overgegaan. Het Radboudumc besloot daar verandering in te brengen, vertelt MDL(Maag-Darm-Leverziekten)- arts Frank Hoentjen.

Wat zijn de voordelen van biosimilars?

“Biosimilars zijn doorgaans flink goedkoper dan het origineel. Daarmee is dus een groot maatschappelijk belang gemoeid, want de kosten van geneesmiddelen rijzen in Nederland de pan uit. Door biosimilars in te zetten kunnen we voor hetzelfde geld meer mensen behandelen. Let wel, het gaat vaak om belangrijke medicijnen voor mensen die een chronische ernstige aandoening hebben.

De klinische effecten moeten vergelijkbaar zijn met het origineel. De werking moet hetzelfde zijn en de veiligheid moet net zo geborgd zijn als bij het origineel. Dat kunnen we bepalen door de structuur van het medicijn te bestuderen en daarnaast door klinische studies.”

Waarvoor bent u biosimilars gaan voorschrijven?

“Voor mensen met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. De biosimilars die voor deze patiënten goed werken, zijn eerst uitgebreid getest voor reumatische aandoeningen. Uit dat wetenschappelijke onderzoek kwam dat de werking en de veiligheid even goed waren als bij het origineel. Dat kun je dan extrapoleren naar andere aandoeningen. Of het dan ook voor andere aandoeningen even goed werkt en even veilig is, weet je op dat moment nog niet honderd procent zeker. Het is logisch om het aan te nemen, maar er is altijd een onzekerheid. Daar moet je als arts maar ook als patiënt mee leven op het moment dat je besluit de biosimilar voor te schrijven.”

Hoe bent u met die onzekerheid omgegaan?

“Nadat in Europa de biosimilar was goedgekeurd voor alle aandoeningen waarvoor het originele medicijn was geïndiceerd, heeft ook de beroepsvereniging van MDL-artsen in Nederland zich erover gebogen. Onze beroepsvereniging besloot dat de biosimilar voor biological-naïve patiënten voorgeschreven zou kunnen worden, maar voor patiënten die het origineel kregen voor de ziekte van Crohn werd dat afgeraden, tenzij het vergezeld zou gaan van goed onderzoek. Die uitdaging hebben wij aangenomen.

We hebben 83 patiënten omgezet naar de biosimilar. Uiteraard hebben wij hen allemaal uitgebreid en zorgvuldig geïnformeerd. We hebben vooraf, na vier maanden en nu nog eens na een jaar allerlei factoren bijgehouden, zoals ontstekingswaarden, bijwerkingen, maar ook de ervaren kwaliteit van leven.”

De biosimilar was volgens verwachting effectief. Ook zijn geen bijzondere bijwerkingen gemeld. Alleen hebben zeven van de 83 patiënten antistoffen in hun bloed ontwikkeld, maar bij nadere bestudering bleken vijf van hen dat reeds voorafgaand aan de studie voortgebracht te hebben.”

Wat waren de overwegingen van uw ziekenhuis om de biosimilar te gaan verstrekken?

“Aanvankelijk hebben medici meestal weerstand tegen biosimilars en schuiven een dergelijke beslissing voor zich uit. Je moet ook uiterst zorgvuldig met patiëntenbelangen omgaan. Maar alles afwegende, zagen wij gegronde redenen om aan te nemen dat de biosimilar even goed en veilig zou zijn. Dan gaat het maatschappelijk belang meespelen; de kosten die we hiermee besparen, zijn enorm.

Als arts heb je die maatschappelijke verantwoordelijkheid: het laten meewegen van het kostenaspect. Ik vind dat de overheid hierin samen met artsen meer het voortouw zou moeten nemen, uiteraard mits de werking en de veiligheid van biosimilars aangetoond even goed zijn. In andere landen zoals Noorwegen gebeurt dat al.”