Digitale planning voor kunstheupen en kunstknieën

Het vervangen van een ‘versleten’ heup of knie heeft de afgelopen jaren een enorme vlucht genomen. Per jaar worden er in Nederland ruim 31.000 kunstheupen en ruim 26.000 kunstknieën geplaatst. Rekening houdend met de verwachte vergrijzing en het toenemende overgewicht, kan dit aantal alleen nog maar stijgen. Het RIVM heeft berekend dat de komende twintig jaar, het aantal patiënten met artrose met ruim 50 procent zal toenemen. Volgens dr. Nanne Kort, orthopedisch chirurg en vicevoorzitter van de European Knee Associates, is onderzoek naar innovatieve operatietechnieken zoals preoperatieve, digitale planning dan ook van het allergrootste belang.

Pre-operatieve planning voor protheses

Volgens Kort is de basis van iedere geslaagde operatie dat de prothese in de goede positie geplaatst wordt. Tegenwoordig kan dit al voor de operatie gepland worden. Eerst wordt er een MRI-scan van de knie, heup of enkel gemaakt. Op basis daarvan kan de optimale stand en de maat van de prothese worden bepaald. Kort begon in 2009 als eerste orthopeed in Nederland en in Europa met deze nieuwe techniek voor alle protheses. “De digitalisatie binnen de orthopedie, de prothesiologie, zie ik als een belangrijke nieuwe ontwikkeling. Toch wordt het in nog maar weinig ziekenhuizen in Nederland gedaan. En dat is vreemd, als je ziet hoe zeer we in ons dagelijks leven gedigitaliseerd zijn met de computer, smartphone, gps, cruise control of de zelfrijdende auto.”

Voordelen van digitalisatie

De digitalisatie heeft dus grote voordelen, en niet alleen vanwege de betere voorbereiding van de operatie. Ook de patiënt profiteert. Uit onderzoek blijkt dat het digitaal inplannen een licht positief effect heeft op de uiteindelijke stand van de prothese. Daarnaast is er ook nog een financieel aspect; door alles precies te plannen, weet de orthopeed welke prothese hij tijdens de operatie gebruikt, en hoeft hij niet het hele palet aan protheses en bijbehorend instrumentarium paraat te hebben. Omdat er dan minder operatiesets gesteriliseerd hoeven te worden en er minder tijd voor de operatie hoeft worden uitgetrokken, levert dat een aanzienlijke besparing op.

Bij dit alles moet volgens Kort de zogenaamde ‘triple aim’ (een doelmatige aanpak om de zorg toekomstbestendig en betaalbaar te maken) de leidraad zijn: er moet een verbetering voor de patiënt zijn, het moet meer reproduceerbare operaties opleveren en het moet financieel-economisch positief zijn. Hierbinnen past ook de dagbehandeling; na de operatie dezelfde dag nog naar huis. De handelingen in het ziekenhuis zijn tot in details geoptimaliseerd, waardoor de patiënt met de nieuwe prothese zo snel mogelijk naar huis kan gaan als het medisch verantwoord is.

Digitale technieken voor kunstknieën en -heupen

Belangrijk om te vermelden, vindt Kort, is dat uit onderzoek blijkt dat de operatieresultaten met alle nieuwe digitale technieken, zoals de preoperatieve planning of de robotarm (die hier nog niet wordt gebruikt, maar in het buitenland al wel) niet slechter zijn dan de resultaten die worden behaald met de traditionele manier van opereren, de zogenaamde ‘gouden standaard’. “Je kunt het vergelijken met het rijden met een gps. We kunnen ook zelf de kaart lezen, maar de gps maakt het ons makkelijk, we kunnen beter anticiperen en dat soort dingen. Hetzelfde geldt voor digitalisatie binnen de orthopedie. Al deze prachtige nieuwe technieken zijn er om ons te helpen, niet om ons werk over te nemen. De orthopeed houdt altijd de leiding.”