Digitalisering bepaalt toekomst van het zorgproces

Een Persoonlijke Gezondheids Omgeving (PGO) is een belangrijke tool om de cliënt daadwerkelijk centraal te zetten in het zorgproces. Maar wat is het en hoe werkt het? Maarten van Rixtel, voorzitter van de themacommissie Informatisering van branchevereniging ActiZ, licht toe.

Als u de zorg van de toekomst plaatst tegenover zorg van nu, wat is dan de belangrijkste uitdaging?

“Dé opdracht is hoe we de cliënt tot het uitgangspunt van denken kunnen krijgen. We leven in een maatschappij waar platforms ervoor zorgen dat we op heel korte termijn alles kunnen krijgen en weten wat we willen. Maar in de zorg ben je ineens afhankelijk van organisaties en zorgprofessionals. Ik denk dat de maatschappij dat op termijn niet gaat accepteren. Als we de transformatie om de cliënt werkelijk centraal te zetten niet maken, raken we nog verder van de maatschappij verwijderd, met nog meer kritiek en nog meer vragen over de zorgkosten. Dus: hoe te komen van wachtkamer naar huiskamer?”

Wat is er nodig om die omslag goed te maken?

“Een sprong naar digitaal. Met name in de chronische zorg is het veel meer mogelijk om permanent de gezondheidstoestand van cliënten te monitoren en constant feedback te geven op die toestand. Sinds een paar jaar monitoren we mensen met COPD. De cliënten die dat al langer doen, zien niet alleen hun data, maar krijgen ook feedback doordat de data informatie worden die ze kunnen koppelen aan hun gevoel. De cliënt kent zijn of haar eigen data, weet wat die betekenen en kan daarop reageren – en zichzelf zo behandelen als het ware, met professionele zorg als achtervang.”

Een omslag voor cliënten, maar ook voor de zorgprofessionals

“Ik zal eerlijk zijn: niet alleen voor cliënten is het een omslag, maar ook de zorgprofessionals hebben een grote uitdaging. Artsen willen bewezen handelingen doen. Daar moet je respect voor hebben, en tegelijkertijd zoeken naar de omkering. Ook de zorgprofessionals zien dat meer en meer in. In de toekomst zien ze zichzelf meer in een netwerk bewegen dan in een spreekkamer. De arts wordt de coach in het medisch domein, de verpleegkundige de coach in het leven van mensen met een chronische ziekte. Maar het is nog een idee, het gevoel dat ze er grip op hebben ontbreekt nog. De opschaling van de diverse initiatieven is nog een opgave op zich.”

Wat is een PGO?

“PGO staat voor Persoonlijke Gezondheids Omgeving, een digitale omgeving op het internet waar mensen hun gezondheidsgegevens kunnen bewaren en beheren, onder hun eigen regie. Dat moet uiteraard veilig en grotendeels gestandaardiseerd zijn. Maar als je dat proces wil omkeren en de cliënt in de rol van regisseur wil krijgen, dan is uitwisseling van informatie essentieel. Intern binnen een ziekenhuis, maar ook richting de huisarts en de cliënt. Ziekenhuizen en huisartsen hebben hun eigen systemen die nu niet goed ontsloten kunnen worden. En dat is juist essentieel voor de komende beweging. Als we chronisch zieken en kwetsbare ouderen uitrusten met een PGO, geven we hen het middel om ziekenhuis, huisarts en de VVT-sector (Verpleeg- en Verzorgingshuizen en Thuiszorg) te laten experimenteren om de informatievoorziening via de cliënt te laten lopen. Daarmee wordt de cliënt het centrum van de informatie-uitwisseling: je geeft hem de informatie én een tool om ziekenhuis, huisarts en verpleegkundige te dwingen open te worden in de informatievoorziening. Dan kun je het proces daadwerkelijk gaan omkeren.”

Dat proces zal om de nodige voorbereiding vragen?

“Dat klopt. Veel zorgorganisaties werken al met een cliëntportaal en dat is een goede stap in de richting van de omslag, maar het is geen PGO. Vanuit ActiZ helpen we de leden via ‘de Carrousel’. Belangrijk is om aan de slag te gaan in een regionaal verband en om binnen dat verband te kijken naar de eisen die worden gesteld aan software, gedrag en cultuur om met een PGO te gaan werken. De Carrousel zijn als het ware ‘versnellingskamers’, workshops van enkele dagen om met ziekenhuis, huisarts en VVT-sector te kijken wat een PGO vraagt. Wie zijn je partners, wat vraagt het qua gedrag, dossiervorming en ICT, met als uitgangspunt dat het geen kostenpost maar een investering is. Zo geven we een plan van aanpak om binnen afzienbare tijd met PGO’s te gaan werken. Gezien het enthousiasme van de inschrijvingen zijn onze leden zich zeer bewust van de noodzaak van deze ontwikkeling. De Carrousel loopt tot 1 januari 2019, er is nog plaats voor enkele zorgorganisaties in het programma.”

Meer informatie?
www.actiz.nl/