Gezond vetmolecuul komt vrij bij lichaamsbeweging en kou

Lichaamsbeweging en blootstelling aan kou zorgen voor het vrijkomen van een vetmolecuul, dat de gezondheid van het hart en de bloedvaten verbetert. Dit blijkt uit een onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift Cell Metabolism. “De resultaten wijzen op een ander mechanisme voor de gunstige effecten van lichaamsbeweging”, vertelt Laurie Goodyear, senior-onderzoeker bij het Joslin Diabetes Center.

Gezond vetmolecuul

Voor het onderzoek werkte het diabetescentrum samen met de Ohio State University in Columbus. De publicatie toont aan dat zelfs de kleinste toename van het fysieke activiteitsniveau, het risico op diabetes en hart- en vaatziekten aanzienlijk verlaagt. De onderzoekers ontdekten dat een korte, gematigde periode van lichaamsbeweging de niveaus verhoogt van belangrijke lipiden (vetachtige substanties in het bloed). De lipiden komen vrij door toedoen van bruin vet; een vetsoort dat bekend staat om zijn ‘goede’ eigenschappen.

Bruin vet wordt als ‘goed’ beschouwd omdat het calorieën verbrandt. Dit in tegenstelling tot wit vet, dat onder meer hartaandoeningen en diabetes kan veroorzaken. Het belangrijkste doel van bruin vet is voedsel omzetten in energie.

Bruin vet produceert gezonde lipide

Onderzoek heeft aangetoond dat de lipiden in kwestie, genaamd ´12,13-diHOME’, de activiteit van bruin vet stimuleren. Mensen met een hoger niveau 12,13-diHOME hebben daardoor een betere insulinegevoeligheid en een lagere body mass index (BMI).

Met behulp van een lipidemie-analyse constateerden de onderzoekers dat een periode van gematigde beweging een opvallende toename van de lipiden veroorzaakte, ongeacht het geslacht, de leeftijd of de levensstijl van de deelnemer. Een aanvullend onderzoek bij muizen toonde een zelfde beeld. Het verwijderen van het bruine vet bij de knaagdieren, hief dit effect op. Dit bevestigt dat de lipiden door dit vet worden geproduceerd.

Wit en bruin vet vullen elkaar aan

Goodyear legt uit: “Onze gegevens geven de eerste aanwijzingen dat lichaamsbeweging de hormonale functie van bruin vet kan veranderen door 12,13-diHOME te verhogen.” Behandeling van muizen met 12,13-diHOME “verhoogde vetzuuropname en oxidatie van skeletspieren, maar niet glucoseopname”, schrijven de onderzoekers. Dit suggereert dat wit vet het opgeslagen vetweefsel afbreekt in vetzuren, die vervolgens in ons bloed circuleren. Dit terwijl bruin vet 12,13-diHOME produceert, wat de spieren stimuleert om deze vetzuren tijdens inspanning te absorberen.

“Ik denk dat het verrassend is dat één type vet de brandstof levert en de andere de spieren signaleert om de brandstof te gebruiken”, zegt Goodyear. En dat is inderdaad opvallend, vooral gelet op eerdere publicaties. Die suggereren dat lichaamsbeweging de activiteit van bruin vet in het menselijk lichaam verlaagt.

Leren over effecten lichaamsbeweging en kou

Eveneens opmerkelijk is dat de lipiden ook vrijkomen als we het koud hebben. “De meeste data gaven de indruk dat kou en lichaamsbeweging tegengestelde effecten hebben op bruin vet”, zegt Kristin Stanford, onderzoeker aan het Wexner Medical Center van de Ohio State University. “Dus we hadden niet verwacht dat 12,13-diHOME werd vrijgemaakt uit bruin vet na zowel lichaamsbeweging als blootstelling aan kou. We moeten hier nog meer over leren om te zien hoe deze twee stimuli parallel kunnen werken”, concludeert Stanford.