Kwaliteit in de zorg: een bijdrage van Edith Schippers

Dit is een onafhankelijke bijdrage van Edith Schippers, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

De kwaliteit van de Nederlandse gezondheidszorg moet hoog zijn en blijven. Daar is iedereen het over eens. Maar wat is dat dan, die kwaliteit? We denken natuurlijk allereerst aan de technische kant van zorg: genezen en verbetering van de kwaliteit van leven. Maar er hoort meer bij: brede openingstijden bij de huisarts bijvoorbeeld, voor de deur kunnen parkeren, snel telefonisch contact krijgen. Of via e-mail. Kwaliteit is ook duidelijke informatie ontvangen over wat je mankeert. Weten wie de beste is op welk gebied. Serieus genomen worden. Een gezamenlijk opgesteld behandelplan, waar je je aan kunt houden. Zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen ondanks een aandoening. Of thuis kunnen sterven. Maar kwaliteit is ook de wetenschap dat zorg beschikbaar en betaalbaar is en blijft.

Onze gezondheidszorg staat voor een grote uitdaging. De snel stijgende kosten waren goed op te vangen in tijden van economische bloei. Maar die tijden zijn over. De economie zal de komende jaren een veel lagere groei kennen. Daardoor zullen we veel meer moeten kijken naar wat we meer en beter kunnen doen met minder geld. Gelukkig erkennen zorgverleners dat efficiënte en klantvriendelijke ziekenhuizen vaak ook de betere ziekenhuizen zijn. Kwaliteit is vaak helemaal niet duurder, in tegendeel.

Ik ben ervan overtuigd dat we nog veel vooruitgang kunnen boeken. In verschillende ziekenhuizen wordt heel verschillend behandeld. Dat betekent dat artsen de eigen richtlijn over wat goede zorg is, vaak niet volgen. Veel onderzoeken zijn onnodig of worden dubbel gedaan, dat belast de patiënt onnodig. Zinnig en zuinig is het nieuwe devies. De zorg zal zich daaraan moeten aanpassen. We moeten kijken naar wat een patiënt of cliënt echt nodig heeft en daaraan zuinig invulling geven. Mensen worden in de toekomst vaker thuis behandeld en verzorgd. In hun eigen vertrouwde omgeving voelen ze zich veilig en vrij. Dat is goed voor patiënten én voor de kosten, want die liggen lager. De toepassing van e-health dient beide doelen: patiënten hebben meer comfort en vrijheid en de kosten liggen lager.

Innovaties kunnen enorme verbeteringen brengen in de kwaliteit, maar dat is niet per definitie zo. Het is cruciaal om scherp te kijken naar wat iets oplevert voor patiënten of cliënten. Niet elk ziekenhuis heeft bijvoorbeeld alle apparatuur nodig. De meerwaarde is soms beperkt. Deze apparatuur kost veel geld en het is dus opmerkelijk dat ziekenhuizen soms massaal overgaan tot aanschaffen, terwijl onduidelijk is wat de meerwaarde ervan is.

Kwaliteit van zorg zit ook in de relatie arts en patiënt. Staat de kwaliteit van leven centraal, of de behandeling? Bijvoorbeeld bij ouderen met één of meer chronische aandoeningen. Deze patiënten slikken vaak ontzettend veel medicijnen. Apothekers kunnen met een medicijncheck één keer per jaar uitzoeken hoe die medicijnen zich tot elkaar verhouden. Werken ze elkaar tegen, kan het niet minder? Zo’n check kan ontzettend veel kwaliteit voor de patiënt opleveren. Kwaliteit is soms complex, maar kan ook ontzettend simpel zijn.

De sector zelf bepaalt wat kwaliteit is, met richtlijnen en normen. En bovenal met het eigen handelen. De verzekeraars, de artsen, ziekenhuizen, verpleegkundigen, de tandartsen, de verloskundigen en alle andere zorgverleners zorgen er samen voor dat iedereen die zorg nodig heeft, de beste zorg kan krijgen. De zorgvraag van de patiënt is daarbij leidend en inzicht voor de patiënt in wie welke kwaliteit levert, is cruciaal. De komende jaren is dat de opdracht die we moeten vervullen, opdat ook over een aantal jaren in Nederland nog steeds topzorg wordt geleverd, beschikbaar voor iedereen die het nodig heeft.