Slim investeren in de gezondheidszorg

Als één specialist niet kan helpen, gaat de patiënt op zoek naar iemand die dat wel kan. Logisch ook, maar de kosten voor de maatschappij zijn enorm. De gezondheidszorg moet zowel efficiënter als beter: “En dat kan ook”, stelt Lieven Annemans, hoogleraar in de gezondheidseconomie aan Universiteit Gent (UGent). “Shoppen levert doorgaans weinig op. Wij moeten de zorg beter organiseren.”

De ideale gezondheidszorg

“In de meest ideale situatie zou een patiënt één duidelijk aanspreekpunt moeten hebben”, vindt Annemans. “Die arts bespreekt met de patiënt de klachten en de medische achtergrond. Vervolgens voert de arts, in overleg met een team van medisch specialisten, een aantal onderzoeken uit waarna de uitkomst binnen het team wordt besproken. Aan de hand daarvan kan dan de meest gepaste zorg voor die patiënt worden georganiseerd. Die aanpak biedt de grootste kans op succes en is, door direct samen te werken met andere disciplines, ook het meest efficiënt.”

De gezondheid van de patiënt hoort centraal te staan

Vaak wordt gesproken over de kosten van de gezondheidszorg. En de rol van gezondheidseconomen is te zorgen dat die gezondheidszorg zo economisch mogelijk kan worden georganiseerd. “Maar het doel van de gezondheidszorg is en blijft natuurlijk het boeken van gezondheidswinst voor de patiënten. Natuurlijk moet je daarbij rekening houden met het beschikbare geld. Het is echter de uitdaging niet te besparen maar juist te investeren in de gezondheidszorg op een slimme manier. Een manier die per geïnvesteerde euro de meeste gezondheidswinst oplevert.”

Quality-adjusted life year (QALY)

De gezondheidwinst wordt uitgedrukt in Quality-adjusted life year, de QALY. “QALY is een eenheid van gezondheid zoals een kilo een eenheid van gewicht is”, verduidelijkt Annemans. “De QALY combineert het niveau van de kwaliteit van leven van een persoon met de tijd gedurende welke men in die kwaliteit leeft. Het niveau van de kwaliteit bevindt zich op elk moment ergens tussen 0 (de dood) en 1 (een perfecte gezondheid). Stel dat een patiënt nog een gemiddelde levensverwachting heeft van tien jaar, maar met een redelijk slechte kwaliteit van 0,6. De patiënt heeft dan nog maar 6 QALY’s. Een toename van de QALY’s kan door een betere kwaliteit van leven binnen dezelfde tijdspanne mogelijk te maken, maar ook door bijvoorbeeld de levensduur te verlengen of door verbetering van de kwaliteit van leven én verlenging van de levensduur.”

Kosteneffectieve gezondheidszorg

Een QALY maakt het mogelijk om resultaten duidelijk te meten. “Een QALY is gelijk aan een QALY, of hij nu gewonnen wordt met bijvoorbeeld een behandeling of door mensen uit een depressie te helpen. In het geval van patiënten met chronische pijn kan een gezondheidseconoom in kaart brengen welke schade patiënten en de maatschappij ondervinden wanneer de pijn niet goed wordt aangepakt. Verder kunnen wij advies geven welke aanpakken kosteneffectief zijn. Zo blijkt dat geïntegreerde zorg, waarbij men beter samenwerkt rond de patiënt, initieel duurder lijkt, maar dat op langere termijn die kosten helemaal worden terugverdiend.”