Twee nieuwe ALS genen ontdekt

Onderzoekers van een internationaal consortium hebben twee nieuwe ALS-genen ontdekt, het C21orf2-gen en het NEK1-gen. Beide genen kunnen het risico op ALS aanzienlijk verhogen. In een wereldwijde studie zijn nu in totaal 6 gebieden in het DNA geïdentificeerd met genetische risicofactoren voor ALS. De nieuwe bevindingen zijn beschreven in twee publicaties in Nature Genetics.

Analyse van duizenden DNA-profielen

Onderzoekers analyseerden de DNA-profielen van meer dan 15 duizend patiënten met ALS en meer dan 25 duizend gezonde controles. Terwijl van de meeste profielen slechts delen van het DNA zijn onderzocht, onderzochten ze van 1.861 deelnemers alle 6 miljard ‘letters’ van hun DNA met behulp van whole genome sequencing. Een tweede studie richtte zich met name op patiënten met een familiegeschiedenis van de ziekte.

Belangrijk in de zoektocht naar behandeling

Deze nieuw ontdekte genen brengen de onderzoekers weer een stap verder in de zoektocht naar behandelingen voor de ziekte. Neuroloog prof. dr. Jan Veldink van het UMC Utrecht Hersencentrum: “Er is een wisselwerking tussen de eiwitten waarvoor de NEK1- en C21orf2-genen coderen. Dat suggereert dat deze eiwitten een rol spelen in hetzelfde ziekteproces, waardoor zenuwcellen uiteindelijk afsterven. De eiwitten lijken vooral betrokken bij DNA reparatie en microtubule-organisatie in de zenuwcel. Wij willen deze processen nu verder onderzoeken om behandelingen voor ALS te vinden, bijvoorbeeld met behulp van stamcellen uit huidcellen van patiënten die drager zijn van dergelijke mutaties.”

Fondsenwerving ALS-onderzoek

Veldink: “Deze studies laten zien dat ALS veel verschillende genetische oorzaken heeft, waarvan de meeste zeldzaam zijn. Die kunnen we alleen vinden met een volledige analyse van het genoom, waarbij elke letter van het DNA wordt afgelezen. Deze nieuwe methode is kostbaar en dit kunnen we alleen realiseren dankzij fondsenwerving. Naar Nederlands voorbeeld zijn ALS Stichtingen wereldwijd nu de nog ontbrekende fondsen aan het verzamelen.

Grootschalig onderzoek naar ALS

Een internationaal consortium van onderzoekers uit Europa, Australië en de Verenigde Staten werkt nu onder leiding van het UMC Utrecht samen in de baanbrekende studie Project MiNe. Met crowdfunding willen onderzoekers het DNA van 15.000 ALS-patiënten en 7.500 gezonde mensen opslaan in een database en analyseren. Op deze manier willen ze de genetische basis van ALS achterhalen en uiteindelijk een behandeling ontwikkelen.

[divider]ALS uitgelicht[/divider]
ALS (amyotrofische laterale sclerose) is een dodelijke zenuw-/spierziekte waarbij patiënten steeds verder verlamd raken. Wereldwijd hebben meer dan 300.000 mensen ALS en de levensverwachting na diagnose is 3 tot 5 jaar. Over de oorzaak is weinig bekend en een effectieve behandeling is er nog niet.

Bron: UMC Utrecht en Nature Genetics 1 en 2.