Wondzorg: niet sexy, wel hard nodig

Een wond die niet tijdig en juist behandeld wordt, heeft nare gevolgen voor de patiënt. Het kan een chronische wond worden, die soms maandenlang open blijft. Dit betekent pijn, een beperking in functioneren en mobiliteit, kans op infecties, enzovoort. Soms zelfs eindigend in een ziekenhuisopname of verpleeghuis. Dit is een enorme kostenpost voor de Nederlandse gezondheidszorg. Wondzorg heeft een geregisseerde aanpak nodig.

De kwaliteit van wondzorg in Nederland

Uit het rapport ‘Verkenning wondzorg in Nederland’ van Zorginstituut Nederland blijkt dat meerdere aspecten van invloed zijn op de kwaliteit van de wondzorg in Nederland. Het gaat niet alleen om een verouderde wet- en regelgeving. Ook een gebrek aan professionele standaarden met betrekking tot de te gebruiken materialen en onduidelijkheid over verantwoordelijkheden lijken een rol te spelen.

Daarnaast kwamen knelpunten in het verwijsproces naar voren, vooral binnen de eerste lijn en tussen de eerste en tweede lijn. De minister heeft intussen Wondplatform Nederland gevraagd om met een kwaliteitsstandaard voor wondzorg te komen.

Complexe zorg voor wonden

“Er is niet echt een goede wondregistratie in Nederland”, zegt Luc Knaven, directeur medische technologie van brancheorganisatie FHI. “De schatting is dat het in Nederland jaarlijks om ongeveer driehonderdvijftigduizend patiënten gaat die extramuraal, dus buiten het ziekenhuis, met een wond zitten waarbij het herstel niet voorspoedig verloopt. Dit betekent een lage kwaliteit van leven voor de patiënt.” En als een wond niet goed geneest, resulteert dat in complexe zorg. Wondzorg vereist een aanpak van meerdere disciplines en een complexe wond heeft professionele wondzorg nodig.

De rol van chronische aandoeningen

Bij complexe wonden is heel vaak sprake van een onderliggend probleem, zoals een chronische aandoening, waardoor de wond niet goed geneest. Het gaat vaak om mensen op leeftijd, bij wie meerdere aandoeningen spelen. “Patiënten blijven nog veel te vaak te lang in een huisartsentraject hangen, terwijl het de vraag is of daar de juiste kennis van complexe wondzorg aanwezig is. Of ze worden doorverwezen naar de thuiszorg, waar de specifieke kennis ook niet altijd aanwezig is. En zo blijven ze doormodderen. Soms duurt het wel twintig tot dertig weken voordat de wond een keer goed behandeld wordt.”

Zorgverzekeraars en vergoedingen

Intussen worden de wondbehandelingsmaterialen steeds beter, maar het gaat om het totaalpakket. Een ander punt van zorg is het vergoedingentraject bij innovatieve ontwikkelingen. In het verleden werd dit centraal geregeld, nu ligt de verantwoordelijkheid bij de individuele zorgverzekeraars. Hierdoor wordt een nieuw product bij de ene zorgverzekeraar wel vergoed en bij de andere niet. “Dit dreigt een onmogelijke situatie te worden voor zowel behandelaars als patiënten en fabrikanten. Ten aanzien van de vergoeding moet er veel meer eenduidigheid komen”, vindt Knaven.

Veel kostenbesparing mogelijk

Tegenover elke euro wondmateriaal staan tien euro zorgkosten. Een kostenpost die over de anderhalf miljard euro per jaar gaat. “Sluit de patiënten die te lang bij de huisarts of in het ziekenhuis blijven hangen sneller aan op gespecialiseerde wondzorg. Hiervoor zijn specifieke wondcentra. Er ligt ook een taak voor de zorgverzekeraars. Zij moeten niet beknibbelen op materiaal en de instroom van innovatieve producten bemoeilijken, maar nieuwe zorgconcepten omarmen! Er valt zeker een half miljard euro per jaar te besparen. En het is belangrijk om het leed van individuele patiënten te voorkomen.”