De zorg voor kinderen met overgewicht

Overgewicht bij kinderen is niet alleen een fysiek probleem. Daarom is preventie, eerdere behandeling en gezondheidsbevordering in het geval van obesitas belangrijk. Het gaat om aandacht voor waarom kinderen ongezond eten en weinig bewegen in plaats van zeggen wat niet goed voor ze is. Dat weten ze zelf ook wel en werkt soms averechts.

Preventie van overgewicht belangrijk

Het bevorderen van gezond gedrag heeft pas sinds kort een prominente plek in de zorg- en welzijnssector. Dit terwijl preventie van obesitas zo belangrijk is. “Overgewicht is meer dan een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Het is een symptoom dat er iets niet goed is in de samenleving. Een makkelijk te meten symptoom, want je ziet het meteen”, zegt gezondheidswetenschapper Jaap Seidell van de Vrije Universiteit Amsterdam.

De rol van de omgeving

Overgewicht is de laatste dertig jaar bij volwassenen verdubbeld en bij kinderen zelfs verdriedubbeld. “Niet het erfelijk materiaal is veranderd of de aandacht, maar wel de omgeving”, zegt Tommy Visscher. Hij is gezondheidswetenschapper, epidemioloog en associate lector bij Hogeschool Windesheim. Een ongezondere omgeving met veel eten en weinig beweging. Kinderen worden met de auto naar school gebracht, sportverenigingen verhuizen steeds vaker naar de randen van de stad en op school kost een appel meer dan een reep chocola. “En als een dikkerd een appel eet en de rest van de klas niet, dan is hij weer de uitzondering. Het kind wordt vaak al gepest of als laatste gekozen. Alleen in een gezondere omgeving heeft behandeling zin. Die appel in de klas moet een logische keuze zijn.”

Factoren die zorgen voor overgewicht bij kinderen

Er zijn verschillende oorzaken die leiden tot overgewicht. Denk aan de opleiding, cultuur en wijk. Zijn er speelmogelijkheden, is het veilig, is er veel verkeer? Daarnaast is goede voeding belangrijk en het stimuleren van gezond gedrag door de buurt, school en familie. Denk aan gezondere schoolkantines en meer beweging. Behandel het kind in de context en in de eigen omgeving in plaats van als een zieke in een ziekenhuis. Overgewicht is meer dan een fysiek probleem. Uit drie internationale studies blijkt dat overgewicht bij kinderen het sterkst stijgt bij bevolkingsgroepen met een relatief laag sociaaleconomische achtergrond.

De Zorgstandaard Obesitas

Wat is de beste zorg voor kinderen met overgewicht en obesitas? Bij de totstandkoming van de richtlijn en zorgstandaard zijn circa dertig beroepsgroepen en patiëntenorganisaties betrokken. Het ministerie van VWS gaf de opdracht van de multidisciplinaire behandelrichtlijnen een zorgstandaard te maken. Dat heeft het Partnerschap Overgewicht Nederland gedaan met de Zorgstandaard Obesitas.

Het nationale initiatief JOGG

Om preventie en zorg te verbinden is er het nationale initiatief JOGG (Jongeren op Gezond Gewicht), met als doel overgewicht en obesitas bij kinderen en jongeren op een integrale manier aan te pakken. En dat is succesvol, steeds meer dorpen en steden doen mee.

Visscher: “Het ondersteunen van de familie bij het veranderen van gedrag in plaats van het behandelen van de ziekte, vergt moed en een omslag in het denken van de zorgprofessional. Vergelijk het met tips van de brandweer om brand te voorkomen. Maar in de omgeving van het kind zit de expertise om écht te helpen. Het moet lukken om samen de omgeving weer gezond te maken en een gezonde keuze logisch te laten zijn. Het gaat hier tenslotte om het welzijn en de ontwikkeling van kinderen!”