Slechte eetgewoontes doorbreken met mindfulness

Twee op de vijf Nederlanders wil iets aan hun eetpatroon veranderen. Maar tegelijkertijd vindt ook twee op de vijf mensen het moeilijk om eetgewoontes te doorbreken. Onderzoeker Lieneke Janssen bekeek of een mindfulnesstraining aangrijpt op slechte eetgewoontes. Mindful eten blijkt effect te hebben op beloningsprocessen in het brein. Janssen promoveert 8 juni op haar onderzoek naar de mechanismen in het brein van slechte eetgewoontes.

Je bent emotioneel en blijft maar chocolade eten om je emoties te temperen. Of je probeert jezelf op te vrolijken met een frietje na een dag waarop echt alles misgaat. Zodra het een gewoonte is geworden om te gaan eten als reactie op gebeurtenissen of emoties, is het moeilijk dit automatisme te doorbreken. Omdat gedacht wordt dat mindfulness reactief, automatisch gedrag kan verminderen, onderzocht Lieneke Janssen of trainen in mindful eten effect heeft op beloningsmechanismen in gewoontegedrag.

Eten met aandacht vs. kennis

Mensen die iets wilden veranderen aan hun eetpatroon, werden verdeeld in twee groepen. De ene groep volgde een ‘eten met aandacht’ training ontwikkeld door het Radboud Universitair Medisch Centrum voor Mindfulness, de andere groep een ‘eten met kennis’ training. Het doel van ‘eten met aandacht’ was zich bewuster worden van hoe men eet (mindful eten), terwijl ‘eten met kennis’ als doel had om bewuster te worden van wat te eten (controlegroep). Janssen vergeleek deze twee groepen voor en na de training.

Leren van beloning

Allereerst onderzocht Janssen leergedrag. Hoe goed passen mensen hun gedrag aan wanneer een verwachte uitkomst ineens anders blijkt te zijn? Na de mindful eten training leerden diegenen die de meeste tijd hadden besteed aan de training beter van onverwachtse positieve en negatieve uitkomsten. De ‘eten met kennis’ training had geen effect op dit leergedrag.

Calorieën als beloning

Met behulp van MRI bekeek Janssen het effect van mindful eten op beloningsprocessen in het brein. Janssen: “Na de mindful eten training reageerde een diepgelegen beloningsgebied in de hersenen minder sterk op een stimulus die een hoogcalorische beloning voorspelde. Dat gold niet voor de stimulus die een geldbeloning voorspelde. Het trainen van mindful eten lijkt dus specifiek effect te hebben op het verwerken van eetgerelateerde beloningen.”

Een goede kandidaat

De resultaten van het onderzoek laten zien dat het trainen in mindful eten je minder reactief en flexibeler kunnen maken. Maar kunnen we nu slechte (eet)gewoontes doorbreken door een mindfulnesstraining te volgen? Om deze bevindingen te bevestigen, is verder onderzoek nodig. Janssen: “Al met al lijkt mindfulness inderdaad aan te grijpen op mechanismen die een rol spelen in gewoontegedrag. Dat maakt het een goede kandidaat om de verleiding van lekker eten beter te kunnen weerstaan.”

Bron: Radboudumc