Traditioneel Nederlands voedingspatroon blijkt zeer duurzaam en gezond

Voedingspatronen die gezonder zijn, blijken over het algemeen ook duurzamer. Dat geldt zowel voor een flexitarisch, vegetarisch, Mediterraan, Scandinavisch als een traditioneel Nederlandse menu. “De hoeveelheid vlees en de hoeveelheid calorieën zijn daarin het meest bepalend,” concludeert VU-wetenschapper Corné van Dooren.

Van Dooren gebruikte een nieuw rekenmodel waarmee voedingspatronen gelijktijdig kunnen worden geoptimaliseerd op het gebied van duurzaamheid en gezondheid. Daarnaast ontwikkelde hij de Sustainable Nutrient-Rich Food (SNRF)-index. Met deze nieuwe index wordt eten op 7 punten langs de meetlat gelegd. Uniek hieraan is dat duurzaamheid en gezondheid worden gecombineerd.

Van groen tot rood

Met de SNRF-index kan eten worden ingedeeld in 4 categorieën. Producten in de groene categorie, zoals groente, fruit en peulvruchten, scoren het best (>1); deze zijn het meest duurzaam en bevatten de meeste nuttige voedingsstoffen per calorie. Ook producten in de bruine categorie, zoals brood, aardappelen en noten, scoren goed (0 tot 1). Eten in de witte categorie, zoals vis, kip en zuivel, scoort iets lager (-1 tot 0). Voedsel in de rode categorie, zoals rood vlees, roomboter en kant-en-klare saus, scoort het laagst (<-1); deze producten zijn het meest belastend voor het milieu en veelal ongunstig voor je gezondheid. Zie tabel 1: score voeding op gebied duurzaamheid en gezondheid volgens de SNFR-index

50% minder klimaatimpact

Om het milieu zoveel mogelijk te sparen en tegelijkertijd zo gezond mogelijk te eten, zouden we volgens Van Dooren vooral producten uit de groene en bruine categorie moeten eten, en matig uit de witte categorie. “Als iedereen dit doet, kunnen we de klimaatimpact van ons eetpatroon tot wel 50% verlagen. Dat is hard nodig, want de aarde staat onder grote druk en het klimaat verandert. Voeding heeft een enorme impact op onze gezondheid en het milieu. Voedsel is verantwoordelijk voor 20 tot 35% van onze klimaatimpact.”

Gezonder is duurzamer

Volgens Van Dooren is meer ‘groen’ en ‘bruin’ voedsel eten eenvoudig: “Onze grootouders aten al zo. Bietjes, bonen, brood… dit stond voor de oorlog vaak op het menu. We kunnen onze roots dus als vertrekpunt nemen.” Van Dooren vergeleek voor zijn onderzoek verschillende voedingspatronen en hoe we deze kunnen optimaliseren. Uit zijn berekeningen blijkt dat het Lage Landen-voedingspatroon duurzamer is dan het veelgeprezen Scandinavische en Mediterrane voedingspatroon. “Ze zijn net zo gezond, maar ons geoptimaliseerde oer-Hollandse eetpatroon is nog iets duurzamer. Rode draad in al deze voedingspatronen is: wie gezonder eet, eet ook duurzamer.”

Winstpakkers

Veel Nederlanders eten tegenwoordig echter niet meer zo gezond, blijkt uit het onderzoek van Van Dooren. “We nemen veel producten uit de rode categorie. Voor onze gezondheid en het milieu kunnen we deze beter mijden, of er minder van nemen”, geeft Van Dooren aan. Vooral jonge mannen scoren laag. Zij consumeren veel bewerkt vlees en alcohol. “Met name dierlijke producten zijn belastend voor het milieu. Meer dan de helft van de milieu-impact van voedsel komt van vlees en zuivel.”

Berekeningen laten zien dat laag scorende groepen in kleine stappen al veel winst kunnen behalen. “Bijvoorbeeld door fruit te eten als tussendoortje in plaats van snacks. En door rood en bewerkt vlees, zoals worst en hamburgers, één keer per week te vervangen door vis. Meer water en minder alcohol drinken is een andere grote ‘winstpakker’.”

Duurzamer binnen de Schijf van Vijf

Wie de Schijf van Vijf volgt, eet al gezond en duurzaam. Binnen dit voedingsmodel is rekening gehouden met zowel gezondheid als duurzaamheid. Als iedereen volgens de Schijf van Vijf eet, levert dit volgens Van Dooren al veel winst op voor het milieu en de gezondheid. “Binnen deze richtlijnen kun je nóg duurzamere keuzes maken. Een flexitarisch menu (af en toe vlees), of een vegetarisch menu met wekelijks vis, komt naar voren als het meest optimale.”

Verduurzamen noodzakelijk

Hoewel de SNRF-index nog op grote schaal moet worden getest, hoopt Van Dooren dat de index in de toekomst wereldwijd kan worden ingezet om voedingspatronen te optimaliseren. “Er komen steeds meer mensen bij en de ecologische grenzen van de aarde zijn al bereikt of overschreden. De noodzaak voor een duurzaam voedingspatroon is dus groter dan ooit”, aldus Van Dooren.

Bron: Voedingscentrum