Baarmoederhalskanker is te voorkomen

Ieder jaar wordt in Nederland bij ongeveer 600 vrouwen baarmoederhalskanker geconstateerd. Van hen zullen er uiteindelijk zo’n 200 overlijden. 200 te veel, zegt Lex Peters, gynaecologisch-oncoloog en oprichter van de Female Cancer Foundation. “Als ieder meisje zich laat inenten en alle vrouwen vanaf 30 jaar zich laten screenen, kunnen we baarmoederhalskanker in Nederland uiteindelijk uitroeien.”

Vaccinatie en screening van baarmoederhalskanker

De oorzaken van baarmoederhalskanker zijn gerelateerd aan armoede, zegt Peters. “Het heeft met lifestyle te maken, promiscuïteit, maar ook met het immuunsysteem. Een sterk immuunsysteem kan het Humaan Papillomavirus (HPV) soms zelf opruimen.”

Van alle vrouwen die sterven aan baarmoederhalskanker, woont 85 procent in een ontwikkelingsland. Toch komt baarmoederhalskanker nog steeds ook in Nederland voor. De Nederlandse overheid bindt de strijd aan tegen deze vorm van kanker: enerzijds met een vaccinatieprogramma voor meisjes in het jaar dat zij 13 worden en anderzijds door een screeningsprogramma voor vrouwen in de leeftijd van 30 tot 60 jaar. Maar vaccinatie en screening zijn niet verplicht. Daardoor is het uitroeien van baarmoederhalskanker nog niet in zicht.

De strijd tegen het HPV-virus

Het HPV-virus is verantwoordelijk voor baarmoederhalskanker. Tegen dat virus laat ongeveer 59 procent van de Nederlandse meisjes zich preventief vaccineren. Dat is niet hoog. Toen het vaccinatieprogramma alweer bijna 10 jaar geleden werd ingevoerd, maakte dat veel discussie los. Peters: “Onder meer of deze vaccinatie wel veilig is. De vaccinatie is veilig, maar die discussie is toen onderschat. Evenals de kracht van internet, waarop veel onjuiste berichtgeving is te vinden. De voorlichtingscampagne rondom de invoering is dan ook niet adequaat genoeg geweest.”

Lastig daarbij is wel dat de vaccinatie niet tegen alle soorten HPV beschermt. Er zijn wel honderd verschillende HPV-soorten. De twee belangrijkste daarvan, HPV16 en HPV18, veroorzaken samen 70 procent van alle baarmoederhalskankers. Tegen deze twee beschermt het vaccin wel. Peters: “De vaccinatie is heel effectief. Zeker in combinatie met het screeningsprogramma.”

Screening via een uitstrijkje

Iedere Nederlandse vrouw krijgt op haar dertigste de eerste uitnodiging voor een uitstrijkje waarmee zij op baarmoederhalskanker en de voorstadia daarvan wordt gecontroleerd. Deze screening herhaalt zij iedere vijf jaar tot zij 60 is. Ongeveer 80 procent van de vrouwen in de doelgroep geeft gehoor aan de oproep. Ook daar wordt de 100 procent dus niet aangetikt.

Peters: “Factoren die kunnen meespelen zijn het ervaren van schaamte voor een dergelijk onderzoek, angst en onzekerheid voor het ziekenhuis en de mogelijke uitslag, onbekendheid of desinteresse. Door de screening door huisartsen te laten doen, is een deel van de drempels al weggenomen. Er zijn ook wel ontwikkelingen in de richting van een thuistest om het nog gemakkelijker te maken om mee te doen met de screening.”

Inenting van jongens

Een ontwikkeling die gaande is op het vlak van vaccinatie, is het voornemen van de Nederlandse overheid om ook jongens te gaan inenten. Want hoewel zij geen baarmoederhalskanker kunnen krijgen, kunnen zij het HPV-virus wel degelijk overdragen. Bovendien kunnen zij ook soorten kanker ontwikkelen die door het HPV worden veroorzaakt. Peters: “Baarmoederhalskanker is 100 procent te voorkomen. Maar vaccinatie en screening zijn daarvoor wel een voorwaarde.”